درختان بادام به عنوان یکی از محصولات مهم کشاورزی و باغبانی در اقلیمهای گرم و خشک و معتدل به وفور کاشته میشوند. این درختان اغلب مورد توجه باغبانان و باغداران قرار میگیرند، زیرا محصولات آنها ارزش اقتصادی بسیار دارند. مانند همه گیاهان و درختان دیگر، درختان بادام نیز به خطرات مختلفی از جمله آفات مختلف قرار میگیرند که میتواند به کاهش عملکرد و کیفیت محصولات بادام منجر شود.
آفات بادام به درختان بادام آسیب میزند و نگرانیهای کشاورزان را برانگیخته است. اما با اقدامات مناسب و پیشگیری، میتوان از تأثیرات این آفت بر درختان بادام جلوگیری کرد و به حفظ سلامت محصولات بادام کمک کرد.
در این مقاله، به بررسی آفات مهم درختان بادام خواهیم پرداخت و نحوه مقابله با آنها را بررسی خواهیم کرد.
اثرات آفات بر درختان بادام
خسارات اقتصادی
آفات ممکن است به خسارات جدی اقتصادی برای باغداران بادام منجر شوند. این خسارات میتوانند از افت در محصولات تا افت در سود و درآمد آنها باشد.
خسارات به سلامتی درختان
آفات میتوانند به سلامتی درختان بادام آسیب برسانند. این شامل خسارات به برگها، شاخهها و ریشهها میشود.
زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdali
زنبورمغزخوار بادام یک آفت کوچک و بنفش است که به نظر میرسد بیشتر در نواحی گرمسیری یافت میشود. این زنبورها در اوایل بهار فعالیتشان را شروع میکنند و به سراغ میوههای نیمه رسیده یا رسیده بادام میروند. آنها تخم میگذارند و لاروها در داخل میوه رشد میکنند.
چرخه حیات زنبور مغزخوار بادام
زنبور مغزخوار بادام یک چرخه حیات دقیق دارد. از تخمگذاری تا تغذیه لاروها درون میوههای بادام و سپس خروج زنبورها بالغ.
علایم حمله زنبور مغزخوار بادام
علایم حمله این زنبور میتواند شامل شکستگیهای کوچک در میوههای بادام، خروج حشرات جوان از میوه، و ترکها در پوست میوهها باشد.
تأثیر آفت زنبور مغزخوار بادام بر درختان بادام
زنبور مغزخوار بادام ممکن است به درختان بادام آسیب جدی بزند. از جمله تأثیرات آن میتوان به کاهش محصول بادام، افت کیفیت میوهها و تخریب میوهها اشاره کرد.
کنترل زنبور مغز خوار بادام:
برای جلوگیری و کنترل زنبورمغزخوار بادام، میتوان از مواد آفتکش مناسب استفاده کرد و همچنین به زمانبندی برداشت میوهها توجه کرد. همچنین، پایش فعالیت زنبورها و اعمال روشهای اکولوژیکی نیز میتواند مفید باشد.
- اولین و مهمترین راه کنترل این آفت استفاده از ارقام مقاوم می باشد، ارقام مقاوم احتمالا با داشتن دیواره ی ضخیم تر میوه ی بادام در زمان حمله ی آفت جلوی ورود تخم ریز آفت را خواهد گرفت.
- مبارزه مکانیکی، جمعآوری و مدفون کردن بادامهای آلوده از روی درخت و سطح زمین در پاییز و زمستان به صورت گروهی (در بادامستانهای مجزا که با فاصله بیشتری از سایر باغها واقع شدهاند مناسبترین روش مبارزه میباشد).
- استفاده از کارتهای زرد چسبنده می تواند سبب شکار حشرات کامل آفت شود، همچنین استفاده از تله های نوری در شب که زمان فعالیت زنبورهای بالغ و جفت گیری آنها است می تواند به کاهش چشمگیر خسارت آفت کمک کند.
- سم پاشی علیه حشرات بالغ نیز می تواند در کنترل این آفات موثر باشد به شرط اینکه بتوانید به درستی زمان خروج حشرات کامل را تشخیص دهید، این زمان در بیشتر نقاط کشور مصادف با اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه می باشد و یا اینکه می توانید با نصب تله های نوری حشرات بالغ را در زمان ظهور آنها شکار کنید و سپس اقدام به سم پاشی علیه آنها کنید.
شته های سبز بادام Brachycaudus amygdalinus
شتههای سبز بادام با نام علمی Brachycaudus amygdalinus نوعی شته هستند که به درختان بادام حمله میکنند. این حشرات کوچک با رنگ سبز و بدن باریک ممکن است به برگها و شاخههای درختان بادام آسیب وارد کنند. این شتهها عمدتاً با جذب شیرهی گیاهی از برگها تغذیه میکنند.
تأثیرات این شتهها میتواند به شکل زیانآوری به برگ و نیز به تخمگذاری آنها بر روی برگها منجر شود. این ممکن است به عدم توانایی درختان بادام در جذب نور خورشید و انجام عملیات فتوسنتزی منجر شود.
برای مدیریت این شتهها و جلوگیری از خسارتهای آنها، میتوان از روشهای مختلفی مانند استفاده از مواد آفتکش مناسب یا پایش فعالیت این حشرات بهره برد. همچنین، حفظ سلامت درختان بادام و اعتنا به شرایط محیطی و مدیریت منابع میتواند به کنترل این شتهها کمک کند.
کنترل شته سبز بادام
بلافاصله بعد از ریختن گلبرگها که در این موقع هنوز اغلب برگها پیچیده نشدهاند با استفاده از سموم شیمیایی اقدام به سم پاشی درختان می شود.
چنانچه سمپاشی درختان با تأخیر انجام شود و پیچیدگی در برگها ایجاد شده باشد باید از سموم نفوذی یا سموم سیستمیک استفاده شود.
شته آردی بادام با نام علمی Hyalopterus amygdale
شته آردی بادام با نام علمی Hyalopterus amygdale، نوعی شته است که به درختان بادام حمله میکند. این شتهها بیشتر در مناطق گرمسیری یافت میشوند و برگها و شاخههای درختان بادام را تحت حمله خود قرار میدهند.
شته آردی بادام از شیره گیاهی برگها تغذیه میکند و با جذب مایعات گیاهی از برگها، آنها را تخریب میکند. این ممکن است منجر به ضعیف شدن و ریزش برگهای درختان بادام شود.
برای مدیریت این شتهها و جلوگیری از آسیبهای آنها، میتوان از مواد آفتکش مناسب استفاده کرد و همچنین با پایش فعالیت این حشرات و اعمال روشهای اکولوژیکی مانند استفاده از حشرهکشها به کنترل آنها پرداخت. همچنین، مراقبت و نگهداری مناسب از درختان بادام نیز میتواند در کاهش خسارتهای احتمالی این شتهها مؤثر باشد.
شته سبز هلو: Mysus persicae
یک نوع حشره است که به میوه گیاهانی مانند هلو حمله میکند. این حشره از خانواده شتهها (Aphididae) به شمار میرود و به ویژه به میوه گیاهان و سبزیجات آسیب میرساند.
شته سبز هلو دارای بدن کوچک و شفاف است و رنگ آن ممکن است متغیر باشد. این حشره با جذب شیره گیاهی از برگها و ساقههای گیاه میوه تغذیه میکند. آنها معمولاً در گروههای بزرگ روی گیاهان یافت میشوند.
تأثیرات این حشره میتواند شامل مواردی نظیر شل شدن گیاه، انتقال بیماریها و کاهش عملکرد محصول باشد. برای مدیریت و کنترل این آفت، از روشهای مختلفی مانند استفاده از مواد آفتکش مناسب و پیشگیری از ورود این حشرهها به گیاهان استفاده میشود. همچنین، حفظ سلامت میوه گیاهان و مراقبت از شرایط محیطی میتواند در کاهش خسارتهای احتمالی این حشرهها مؤثر باشد.
کنترل این آفات همچون سایر شته ها می باشد.
سوسک شاخک بلند رزاسه Osphranteria coerulescens
سوسک شاخک بلند رزاسه با نام علمی Osphranteria coerulescens، یک گونه از سوسکها است که به ویژه در مناطق معتدل و گرمسیری یافت میشود. این سوسکها از خانواده رزاسه به شمار میآیند و اغلب در مکانهای خشک و بیابانی مشاهده میشوند.
سوسک شاخک بلند رزاسه دارای شکل بدنی بلند و باریک است که دارای شاخک بلند هستند. رنگ بدن این سوسکها معمولاً مایل به قهوهای تا مشکی است.
این سوسکها از گیاهان مختلف به عنوان منبع تغذیه خود استفاده میکنند و در اکوسیستمهای خشک و بیابانی نقش مهمی ایفا میکنند. سوسک شاخک بلند رزاسه از اهمیت اکولوژیکی به عنوان یک بخش از زنجیره غذایی در محیطهای خشک برخوردار است و نقش اساسی در تعادل این اکوسیستمها دارد.
کنترل سوسک شاخک بلند رزاسه
موثرترین راه مبارزه هرس و قطع شاخه های آلوده در فصل سبز که تشخیص آنها به سهولت از شاخههای سالم میسر است و سوزاندن آنها می باشد و با توجه به اینکه حشره یک نسل در سال دارد و حدود ۱۱ ماه نیز به صورت لارو در داخل چوب به سر می برد این روش مبارزه بسیار موثر می باشد.
مبارزه شیمیایی علیه حشرات کامل به محض روییت ظهور اولین حشره کامل صورت گرفته که با توجه به مناطق جغرافیایی مختلف، متفاوت می باشد.
کرم سفید ریشه درختان بادام Polyphylla olivieri
نوعی حشره است که به درختان بادام حمله میکند و ممکن است به شکل زیانآوری به سیستم ریشههای این درختان آسیب برساند. این حشرهها به ویژه در مناطقی با خاک مرطوب و رسی به دیده میشوند.
کرم سفید ریشه به عنوان لاروها و حشرات بالغ زیرزمینی زندگی میکنند و به سیستم ریشههای درختان بادام آسیب میزنند. آنها با جذب عصاره و مایعات گیاهی از ریشهها، ممکن است به سلامت سیستم ریشهای درختان آسیب وارد کنند.
تأثیرات این حشرهها میتواند شامل ضعیف شدن ریشهها، اختلال در جذب مواد غذایی توسط گیاه، و در نهایت کاهش عملکرد و سلامت درختان بادام باشد. برای مدیریت و کنترل این آفت، از روشهای مختلفی مانند استفاده از مواد آفتکش مناسب و پیشگیری از ورود این حشرهها به ریشهها استفاده میشود. همچنین، حفظ سلامت درختان بادام و مراقبت از شرایط محیطی میتواند در کاهش خسارتهای احتمالی این حشرهها مؤثر باشد.
کنترل کرم سفید ریشه:
- اولین و موثر ترین راه کنترل کرم سفید ریشه شکار حشرات بالغ با استفاده از تله های نوری و فرمونی می باشد، این حشرات در صورت شکار شدن با تله ها فرصت تخمگذاری پیدا نکرده و جمعیت آفت کنترل می شود.
- شخم زدن پای درختان در بهار و تابستآنکه لاروها در سطح بالایی خاک فعالیت دارند بهمنظور از بین بردن آنها
- استفاده از کودهای تحریک کننده ی ریشه زایی می تواند به جبران ریشه های از بین رفته در بهار کمک کند.
- استفاده از اسید هیومیک در آب آبیاری در زمستان به افزایش قدرت درختان و ریشه زایی درختان کمک کرده و منجر به افزایش مقاومت و کاهش خسارت می شوند.
آفت سرشاخه خوار هلو Anarsia lineatella
آفت سرشاخهخوار هلو با نام علمی Anarsia lineatella، نوعی حشره است که به درختان هلو حمله میکند. آفت سرشاخهخوار هلو به عنوان لاروها و حشرات بالغ در برگها و شاخههای درختان هلو زندگی میکنند. این حشرهها با جذب شیره گیاهی از برگها و ساقهها، آسیب به سلامت گیاهان میرسانند.
تأثیرات این حشرهها ممکن است شامل لکههایی در برگها، ضعف شاخهها و خسارت به محصولات هلو شود. برای مدیریت و کنترل این آفت، از روشهای مختلفی مانند استفاده از مواد آفتکش مناسب و پیشگیری از ورود این حشرهها به گیاهان استفاده میشود. همچنین، حفظ سلامت درختان هلو و مراقبت از شرایط محیطی میتواند در کاهش خسارتهای احتمالی این حشرهها مؤثر باشد.
کنترل
- هرس بهاره درختان قبل از کامل شدن دوران تغذیه لاروها.
- مبارزه شیمیایی
- محلول پاشی پیش بهاره با روغن ولک به نسبت ۲.۵- ۲ درصد.
کنترل آفت سرشاخه خوار هلو:
موثرترین راه کنترل این آفت اختلال در جفت گیری حشرات کامل در بهار با استفاده از تله های فرمونی می باشد، سم پاشی علیه حشرات کامل و یا لاروها خیلی موثر نبوده و بهتر است با استفاده از ارقام مقاوم و همینطور تغذیه ی مناسب وآبیاری مناسب درختان، مقاومت درختان در برابر حمله ی آفت را افزایش دهید.
آفت چوبخوار کاپنودیس Capnodis tenebrionis
یک حشره خسارت زا است که به درختان میوه مانند آلو، گیلاس، و آلبالو حمله میکند. این حشره به خانواده چوبخواران تعلق دارد و ممکن است به شکل زیانآوری به درختان میوه آسیب برساند.
کاپنودیس به عنوان لاروهای چوبخوار در داخل ریشهها و ساقههای درختان میوه زندگی میکند. این حشرهها از نوارهای چوبی درختان تغذیه میکنند و ممکن است به شکل حفرههای کوچک در چوب درختان آسیب برسانند.
تأثیرات این حشرهها میتواند شامل سفیدیها و تیرگیهای درخت، ضعف شاخهها و کاهش عملکرد میوه باشد. برای مدیریت و کنترل این آفت، از روشهای مختلفی مانند استفاده از مواد آفتکش مناسب و پیشگیری از ورود این حشرهها به درختان استفاده میشود. همچنین، حفظ سلامت درختان میوه و مراقبت از شرایط محیطی میتواند در کاهش خسارتهای احتمالی این حشرهها مؤثر باشد.
کنترل سوسک کاپنودیس:
از آنجایی که این آفت یک آفت چوبخوار می باشد بنابراین خسارت و حمله ی این آفات به درختان بادام ضعیف بسیار زیاد می باشد، همین سبب می شود که موثر ترین راه کنترل این آفت تقویت و تغذیه ی با نهال بادام باشد، از طرفی هرس شاخه ها نیز می تواند به تقویت درختان کمک کرده و در نهایت موجب کنترل آفت شود.
کنترل کرم طوقه و ریشه بادام
- تنظيم دور آبیاری با توجه به نیاز گیاه و جلوگیری از تنش آبی درختان بادام
- تقویت درختان با استفاده از کودهای فسفره همراه با کود حیوانی
- استفاده از گیاهان تله که دارای گل سفیدرنگ بوده و زمان گلدهی آنها مصادف با زمان خروج حشرات بالغ در طبیعت باشند جهت جلب حشرات کامل و جمعآوری آنها
- هرس سرشاخهها و شاخههای آلوده و سوزاندن آنها
پوست خوار مدیترانهای و خسارت به درختان بادام Orthotomicus erosus
این بیماری درخت بادام در اغلب مناطق ميوه خیز کشور انتشار دارد. علاوه بر بادام به سایر درختان میوه هستهدار ازجمله زردآلو، هلو، گوجه، آلو، گیلاس و آلبالو و درختان میوه دانهدار خسارت میزند.
حشره کامل سوسک کوچکی است به طول ۲ میلیمتر به رنگ سیاه براق، بالپوش ها قرمز آجری و روی آن نقاط فرورفته و بیضیشکل زیادی وجود دارد. لاروها بدون پا و شکل عمومی آن خمیده و رنگ آن سفید و به طول ۲.۵ میلیمتر میباشد. دارای ۵ سن پورگی و بعدازآن به شفیره سفیدرنگ تبدیل میشود.
حشرات کامل پس از ظاهر شدن و جفتگیری، تخمهای خود را به فواصل معین در زیر پوست تنه درختان و در جهت طولی تنه و شاخه با ایجاد دالانهایی قرار میدهد. پس از تفریخ تخمها، لاروها ظاهر و اقدام به حفر دالانهای عمود به دنبال دالانهای قبلی مینمایند و در داخل آن تبدیل به شفیره میشوند.
شفیرهها سپس تبدیل به حشرات کامل شده و با ایجاد سوراخ در بالای دالان شفیرگی از آن خارج و نسلهای بعدی را به وجود میآورند. این آفت درخت بادام در مناطق نیمه سرد و مرتفع سه نسل در سال دارد که نسل سوم ممکن است کامل نباشد.
علائم و نحوه خسارت پوست خوار مدیترانهای
- ضعف عمومی درختان، خشک شدن سریع شاخهها و نهایتاً مرگ درختان
- عدم جریان شیره گیاهی در قسمتهای هوایی و کوچک ماندن میوهها
- ایجاد سوراخهای ریز و دایرهای شکل در سطح شاخهها و تنه و ایجاد شبکه کانالهای طولی و عرضی متقاطع در زیر پوست و سطح چوب.
کنترل پوست خوار مدیترانهای
- تقویت درختان از طریق آبیاری مرتب و استفاده از کودهای شیمیایی مناسب
- هرس شاخههای خشک و آلوده و سوزاندن آنها
نتیجه گیری
آفات درختان بادام میتوانند به درختان خسارات جدی وارد کنند. اما با استفاده از روشهای مناسب مقابله، میتوان از این خسارات جلوگیری کرد و درختان بادام را محافظت کرد. مقابله با آفات به کاشتکاران این امکان را میدهد که محصولات با کیفیت و سالم تولید کنند. یکی از راههای مقابله با آفات درختان بادام، استفاده از آفتکش های مناسب است. این مواد میتوانند به کاهش آفات و جلوگیری از خسارات آنها کمک کنند.
استفاده از کنترل زیستی میتواند به عنوان یک روش پایدار برای مقابله با آفات درختان بادام مورد استفاده قرار گیرد. این شامل معرفی دشمنهای طبیعی برای آفات و تعادل بیولوژیکی است. استفاده از روشهای پایدار در کشاورزی میتواند به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی کمک کند و همچنین حفظ تنوع زیستی در کشتوکار از اهمیت بالایی برخوردار است.
سوالات متداول
- آیا آفات میتوانند به درختان بادام خسارات جدی وارد کنند؟
بله، آفات میتوانند به درختان بادام خسارات جدی وارد کنند و منجر به افت در محصولات و سود کاشتکاران شوند.
- آیا استفاده از آفتکش ها ضروری است؟
استفاده از آفتکش ممکن است در مقابله با آفات موثر باشد، اما باید با دقت و با رعایت استانداردهای ایمنی انجام شود.
- چگونه میتوان از کنترل زیستی برای مقابله با آفات استفاده کرد؟
از کنترل زیستی میتوان با معرفی دشمنهای طبیعی برای آفات و تعادل بیولوژیکی در محیط کاشت استفاده کرد.